Անին դեռ չէր հասցրել հասկանալ, թե ինչու այդ առավոտը այդքան պարզ ու խաղաղ էր թվում, բայց հիմա, հետ նայելով, նա գիտեր՝ դա այն հազվագյուտ պահերից էր, երբ կյանքը մի փոքր խաբում է քեզ ։ Արևը մեղմորեն լուսավորում էր խոհանոցի պատուհանը, սուրճի բույրը լցվել էր տունը, իսկ փոքրիկ Մարիան՝ ընդամենը երկու տարեկան, նստած էր աթոռին՝ կիսաբաց աչքերով ու դեռ քնի մեջ խրված ժպիտով։ Նա այնպիսի տեսք ուներ, կարծես աշխարհում ոչ մի խնդիր գոյություն չուներ։

Բայց Անին լավ գիտեր՝ իրական փորձությունը դեռ առջևում է։

Մարիայի մազերը նրա ամենամեծ «թշնամին» էին։ Երկար, փափուկ, մի քիչ ալիքավոր, բայց միաժամանակ՝ համառ ու անհնազանդ։ Ամեն առավոտ մազերը հարդարելը վերածվում էր մի ամբողջ ներկայացման ։ Սանրի առաջին հպումից Մարիան սկսում էր թափահարել գլուխը, հետո՝ ձեռքերը, հետո արդեն բողոքող ճիչերը լցնում էին տունը։ Երբեմն նա փախչում էր սենյակներով մեկ, երբեմն նստում էր հատակին ու պարզապես հրաժարվում համագործակցել։

— Մի փոքր էլ, սիրելիս, — փորձում էր համոզել Անին՝ ժպտալով, թեև ներսում արդեն հոգնած էր։

Բայց երկու տարեկան երեխայի համար «մի փոքր էլ»-ը հավասար էր «երբեք» բառին։

Այդ առավոտ էլ բացառություն չէր։ Մարիան քաշքշում էր մազերը, ձեռքով հանում սանրն ու պնդում իր փոքրիկ «անկախությունը»։ Վերջում Անին պարզապես հավաքեց մազերը այնպես, ինչպես ստացվեց, մտածելով՝ «լավ, դա է, ինչ կա»։ Նա վստահ էր՝ մանկապարտեզում դա խնդիր չի լինի։ Չէ՞ որ Մարիան դեռ այնքան փոքր է։

Մանկապարտեզ հասնելուն պես Մարիան վազեց ներս՝ ընկերների կողմը, անգամ հետ չնայեց։ Անին կանգնեց մի պահ, նայեց նրա հետևից ու ժպտաց։ Այդ պահին նա իրեն լավ մայր էր զգում։ Ամեն ինչ թվում էր ճիշտ, սովորական, բնական ։

Բայց օրը դեռ իր խոսքը չէր ասել։

Երեկոյան, երբ Անին գնաց Մարիային վերցնելու, առաջին հայացքից ամեն ինչ նորմալ էր։ Բայց հենց որ աղջիկը դուրս եկավ դռնից, Անին նկատեց նրա մազերը։ Դրանք ավելի խառն էին, ավելի քաշված, կարծես ամբողջ օրը Մարիան պայքար էր մղել սեփական վարսերի դեմ։ Սանրած մազերից գրեթե ոչինչ չէր մնացել։

— Ի՞նչ ես արել, իմ փոքրիկ, — ժպտաց Անին՝ փորձելով չմտահոգվել։

Բայց իսկական անակնկալը սպասում էր տանը։

Երբ նրանք ներս մտան, Անին բացեց Մարիայի պայուսակը՝ սովորականի պես հանելու ջրի շիշն ու փոքրիկ խաղալիքը։ Եվ այդ ժամանակ տեսավ նամակը ։ Սովորական սպիտակ թուղթ, ոչ մի հատուկ բան։ Բայց հենց բացեց, սիրտը մի պահ կանգ առավ։

Նամակը պաշտոնական էր, սառը, կոկիկ ձևակերպումներով.

«Հարգելի մայրիկ, խնդրում ենք յուրաքանչյուր առավոտ Մարիայի մազերը ամբողջությամբ հարդարված վիճակում ուղարկել մանկապարտեզ։ Նա այսօր մի քանի անգամ խանգարել է դասերին՝ ինքնուրույն քաշքշելով մազերը։ Դա շեղում է ոչ միայն իրեն, այլև մյուս երեխաներին։ Շնորհակալություն»։

Անին նստեց բազկաթոռին ու մի պահ պարզապես նայում էր թղթին ։ Հետո սկսեց ծիծաղել։ Այնպիսի ծիծաղ, որը ծնվում է զարմանքից, անհավատությունից ու մի փոքր էլ հոգնածությունից։

— Ապսուրդ է… ուղղակի ապսուրդ, — ասաց նա բարձրաձայն ։

Նա նորից կարդաց նամակը։ Երկու տարեկան երեխա։ Մազերը քաշքշում է։ Խանգարում է դասերին։ Դասերին։ Անին չէր կարողանում հասկանալ՝ արդյոք պետք է բարկանա, թե՞ պարզապես ընդունի դա որպես տարօրինակ իրականություն։

Նա նայեց Մարիային, ով արդեն նստած էր գորգին ու խաղում էր տիկնիկներով՝ լիովին անտեղյակ, որ իր մազերը դարձել են «կարգապահական խնդիր»։

Այդ պահին Անին որոշեց գրել։ Ոչ թե բողոքելու, այլ պարզապես պատմելու։ Իր սոցիալական էջում նա կիսվեց պատմությամբ՝ անկեղծ, հումորով ու մի փոքր ցավով։

«Սա Մարիան է։ Նա 2 տարեկան է։ Մազերը հարդարելը նրա համար ամբողջական մարտահրավեր է։ Նա չի սիրում, երբ սանրում են մազերը, ու հաճախ ինքն է քաշքշում դրանք։ Այսօր մանկապարտեզից նման նամակ ստացա…»։

Գրառումը արագ սկսեց տարածվել։ Մայրիկները գրում էին մեկնաբանություններում, պատմում իրենց նման փորձերի մասին։ Ոմանք ծիծաղում էին, ոմանք զայրանում, ոմանք պարզապես ասում էին՝ «դու մենակ չես» ։

Անին հասկացավ, որ այս պատմությունը միայն իր ու Մարիայի մասին չէ։ Դա ծնող լինելու, փոքրիկների անկատար լինելու, համակարգերի՝ երբեմն չափազանց մեծ պահանջներ դնելու մասին է։ Դա այն մասին է, թե ինչպես է մանկությունը փորձում տեղավորվել մեծահասակների կանոնների մեջ։

Եվ այդ երեկո, երբ Անին սանրեց Մարիայի մազերը՝ շատ դանդաղ, շատ նրբորեն, նա մտածեց՝ միգուցե աշխարհն էլ պետք է մի քիչ ավելի նրբորեն մոտենա երկու տարեկան երեխաներին ։

Որովհետև երբեմն խառն մազերը պարզապես խառն մազեր են։ Ոչ թե խնդիր։