Երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը, իր վերջին հարցազրույցում անդրադառնալով ներքաղաքական օրակարգին, անդրադարձ է կատարել ռուսաստանցի գործարար Սամվել Կարապետյանի կողմից ստեղծվելիք կուսակցությանը՝ չմոռանալով իր հիացմունքն արտահայտել Կարապետյանի հանդեպ, ավանսով հիանալով նաև դեռևս գոյություն չունեցող բանով՝ քաղաքական ուժով։

Երկրորդ նախագահը, որը, ինչպես պարզվեց, ուշադրությամբ է հետևում սոցհարցումներին ու քաղաքական գործիչների ռեյտինգներին, չարախնդացել է՝ Նիկոլ Փաշինյանի և ՔՊ-ի վարկանիշը «խոր անկման թրենդի մեջ է»։ Սա ասում է մեկը, որի վարկանիշը, ըստ նույն այդ սոցհարցումների, մասնավորապես՝ IRI-ի, ոչ թե խոր, այլ սրընթաց անկման թրենդի մեջ է՝ ի համեմատ 2021 թվականի նախընտրական շրջանի հարցման արդյունքների՝ մաշված ռեյտինգով երկրորդ նախագահը, ըստ վերջին հարցման, վայելում է հարցվածների ընդամենը 4 տոկոսի վստահությունը։

Ինչն է ուշագրավ՝ հանրային վստահության այսպիսի ողորմելի մակարդակ ունեցող երկրորդ նախագահը հայտարարում է, որ գալիք ԱԺ ընտրություններում ընդդիմադիր սեկտորի, այսպես ասած, հեգեմոնը լինելու են «Հայաստան» դաշինքը (որպես դաշինք՝ այն 2022-ից գոյություն չունի՝ «Վերածնվող Հայաստան» կուսակցությունը դուրս եկավ դաշինքից, նույնանուն խմբակցությունը ԱԺ-ում այլևս ներկայացված է ՀՅԴ-ական և անկուսակցական պատգամավորների դեմքով) ու Կարապետյանի ստեղծելիք ուժը։

Сivic.am-ի հետ զրույցում իրավագետ Արտաշես Խալաթյանը, ի պատասխան հարցի՝ Քոչարյանը քաղաքական ո՞ր ուժը «օգտագործելով» կմասնակցի 2026-ի ԱԺ ընտրություններին՝ նորից ՀՅԴ-ի՞ն, և արդյոք հնարավո՞ր է Քոչարյան-Կարապետյան դաշինք, արձագանքեց. «Նախ՝ եկեք հասկանանք, թե «Հայաստան» դաշինք ասելով քողածածկում ենք այն փաստը, որ դա Հայ հեղափոխական դաշնակցություն կուսակցությունն է։ Առաջին անգամ, թերևս 2003 թվականից հետո, ՀՅԴ-ն այսքան մեծ ներկայացվածություն ունի խորհրդարանում։

Ակնհայտ է, որ «Հայաստան» խմբակցությունը դա ՀՅԴ-ն է, ավելին ասեմ՝ ի սկզբանե այս դաշինքի ձևավորումը Քոչարյանի անձը ընդգծելու և ՀՅԴ-ի՝ ոչ այդքան բարձր վարկանիշը քողածածկելու միջոց է եղել, որովհետև մարդիկ ընտրել են, ըստ էության, Քոչարյանին, բայց դրա հետ մեկտեղ խորհրդարան է անցել ՀՅԴ-ն, որի անհատական ներկայիս ռեյտինգը չի տարբերվում Քոչարյանի ռեյտինգից։ Խնդիրն այն է, որ մի կողմից՝ ունենք Քոչարյան-ՀՅԴ դաշինք, մյուս կողմից՝ Սամվել Կարապետյանի՝ դեռևս չստեղծած քաղաքական ուժը։ Եվ ինձ համար այլևս տեսանելի են քաղաքական այն ադեպտները, որոնք մեծ հավանականությամբ կմիանան նոր քաղաքական ուժին։

Ինչպիսի ինստիտուցիոնալ ամրագրում էլ նոր ձևավորվելիք դաշինքը ունենա՝ ինչ-որ քաղաքական ուժերի դաշինք, որի ստվերային համակարգումը կիրականացնի Սամվել Կարապետյանը, թե նոր ուժ, որը ըստ խոստացվածի՝ կձևավորվի, ակնհայտորեն ներկայիս խորհրդարանական ընդդիմության և նրանց սատարած արտախորհրդարանական միավորների համախմբում է լինելու։ Դրան գումարած՝ Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի օրոք պաշտոնավարած կամ անկախ վերլուծաբանի «ռենոմե» ունեցող ինչ-որ տեխնոկրատներ, այդ թվում, չեմ բացառում, կլինեն նախկին վարչապետ Կարեն Կարապետյանի վարչապետության շրջանում եղած նախարարներ կամ գործիչներ, Սերժ Սրագսյանի օրոք պաշտոնավարած գործիչներ… Իրենց բազան այդ է, ուղղակի կլինեն որոշակի մարտավարական փոփոխություններ, հնարքներ, նոր դեմքերի ի հայտ գալ, երկրորդական դեմքերին առաջին պլան կբերեն և այլն… Սա է այն հիմքը, որը նրանք ունեն։

Ըստ էության, Քոչարյանի և Սամվել Կարապետյանի ընտրական կորպուսը (շեշտեմ, որ Կարապետյանը չի կարող մասնակցել ընտրական պրոցեսին, քանի որ նա միայն ՀՀ քաղաքացի չէ և նստակեցության 4 տարվա ցենզի խնդիր ունի) քաղաքական պայքարի մեջ է մտնելու ՀՀ քաղաքական դաշտում երկրորդը մնալու նպատակադրումով։ Նրանք ցանկանում են պահել տիտղոսային ընդդիմության կարգավիճակը»։ Այսինքն՝ նրանց նպատակը, ինչպես իրենք են հայտարարում, իշխանությունը վերցնելը չէ՞, այլ ընդամենը «երկրորդ տեղի՞» կռիվ են տալու՝ դիտարկմանը civic.am-ի զրուցակիցն արձագանքեց. «Նրանց նպատակը բնավ էլ իշխանությունն ամբողջությամբ վերցնելը չէ՝ թեև այդպես են հայտարարում։ Դա նորմալ է, քաղաքական գործընթաց մտնող ուժը եթե չի ասում, որ գալիս է վերցնելու իշխանությունը կամ մաս կազմելու իշխանության, ապա մենք այդտեղ քվազի քաղաքական գործընթացի հետ գործ ունենք։

Իմ դիտարկմամբ, հաշվի առնելով խորհրդարանական ընտրությունների առանձնահատկությունները, Հայաստանի արտաքին քաղաքական ուղեծրի՝ բոլոր դեպքերում զգուշավոր «դրեյֆը» դեպի արևմտյան կամ բալանսավորված քաղաքականություն և այդ քաղաքականությունը սատարող քաղաքական ուժերի առկայությունը ՀՀ-ում՝ ի դեմս Եվրադաշինքի, ցույց են տալիս, որ բոլոր դեպքերում ընտրությունները այդքան միանշանակ անգամ երկրորդ տեղը չեն խոստանում վերոհիշյալ ուժերին և կամ ձևավորվելիք դաշինքին։ Բայց ակնհայտ է, որ իրենք «երկրորդ ուժի» իրենց դիրքը պահելու խնդիր ունեն, որովհետև քաղաքական դաշտում դերակատար լինելը նրանց թույլ է տալիս քաղաքական արհեստական պրոցեսներ գեներացնել իրավական գործընթացների դեմ, որոնք տարվում են իրենց ապօրինի գույքը վերցնելու համար, հարուցված և հարուցվելիք քրեական գործերի պարագայում։

Իսկ չլինելով քաղաքական դերակատար՝ իրենք հասկանում են, որ լինելու են «անպաշտպան» օրենքի առաջ։ Իրենք օրենքի առաջ պաշտպանությունը դիտարկում են քաղաքական գործընթացներ գեներացնելու միջոցով, եվրոպական ատյաններում թմբկահարելով, որ իրենք «քաղբանտարկյալներ» են և այլն, և այլն։ Կարծում եմ, որ քաղաքական իրենց պայքարը, իրենք էլ հասկանում են, լինելու է երկրորդ տեղի համար»։ Խալաթյանը նկատեց՝ այդ «երկրորդ տեղը, չի բացառվում, կարող է լինել ավելի մեծ, քան այսօրվա ներկայացվածությունն է գործող խորհրդարանում, սակայն, բոլոր դեպքերում, իրենք առաջին՝ կառավարող ուժը դառնալու պայքարի տրամադրված չեն։ Էլ չեմ ասում, որ եթե Սերժ Սարգսյանը մտմտա ինչ-որ հակընդդեմ ֆորմատ Քոչարյան-Կարապետյան դաշինքին, ապա այդ դեպքում ականատեսը կլինենք ներտեսակային պայքարի և ընդդիմադիր քվեների փոշիացման»։

Որ Քոչարյան-Կարապետյան դաշինքը, թեև ոչ ֆորմալ, ոչ միայն հնարավոր է, այլև ենթադրելի՝ դա միանշանակ է՝ կարծում է Խալաթյանն ու հավելում՝ Կարապետյանը նախկին ավտորիտար քաղաքական ռեժիմի ժամանակ գործած, այսպես ասած, «օլիգարխիկ հենասյուներից» մեկն էր և, ենթադրաբար, ունեցել է կառավարման մեծ լծակներ։