Հայկական շուկան դադարել է լինել պարզապես տնտեսական տարածք։ Այն վերածվել է հասարակական զայրույթի, վախի և անորոշության օջախի։ Գները չեն աճում, այլ օրեցօր, ժամ առ ժամ սլանում են երկինք՝ առանց բացատրության, առանց վերահսկողության, առանց խղճի։ Այն, ինչ երեկ թանկ էր համարվում, այսօր դարձել է անիրական։ Իսկ այն, ինչ այսօր թանկ է, վաղը պարզապես կդառնա անհասանելի։

«Ի՞նչ գներ եք սահմանում, սա արդեն թալա՞ն է» հարցը վաղուց դուրս է եկել առօրյա դժգոհության շրջանակներից։ Այն կարելի է լսել շուկաներում, խանութներում, սուպերմարկետներում, սոցիալական ցանցերում, տաքսիներում և նույնիսկ ընտանիքներում։ Մարդիկ այլևս չեն քննարկում՝ ինչ գնել, այլ՝ ինչից հրաժարվել։

Այս ֆոնին Նիկոլ Փաշինյանի զայրույթը, որը երբեմն արտահայտվում է հրապարակային ելույթներում, հարցազրույցներում կամ կառավարության նիստերի ժամանակ, շուկայում ընկալվում է ոչ թե որպես լուծում, այլ որպես ևս մեկ սթրեսային ազդակ։ Զայրույթը վերածվել է հիստերիայի ոչ թե այն պատճառով, որ մարդիկ չեն հասկանում կառավարության դժգոհությունը, այլ որովհետև չեն տեսնում դրա հետևանքները։

Գործարարները մեղադրում են մատակարարներին, մատակարարները՝ միջազգային շուկաներին, շուկաները՝ դոլարին, իսկ դոլարը՝ աշխարհաքաղաքական իրավիճակին։ Եվ այս շղթայի վերջում կանգնած է սպառողը, քաղաքացին, որի աշխատավարձը օրեցօր արժեզրկվում է, իսկ ապրանքների գները սրընթաց աճում են։ Ամենավտանգավորը ոչ թե գների աճն է, այլ անորոշությունը։ Այսօր ոչ ոք չգիտի, թե ինչ կլինի վաղը։ Հացը կթանկանա՞ ևս 50 դրամով, կաթը՝ 100-ով, միսը՝ 1000-ով։ Ոչ ոք չի կարող պլանավորել, հաշվարկել կամ կանխատեսել։ Իսկ երբ տնտեսությունը դադարում է լինել կանխատեսելի, հասարակությունը մտնում է հոգեբանական ճգնաժամի մեջ։

Շուկայում արդեն նկատվում են հիստերիկ արձագանքներ․ մարդիկ գնում են ավելին, քան անհրաժեշտ է՝ վախենալով վաղվա գներից։ Մյուսները ընդհանրապես ոչինչ չեն գնում՝ սպասելով ինչ-որ հրաշքի։ Իսկ վաճառողները, զգալով լարվածությունը, երբեմն գիտակցաբար կամ անգիտակցաբար էլ ավելի են բարձրացնում գները՝ օգտվելով պահից։ Փաշինյանի զայրույթը, որքան էլ անկեղծ լինի, չի կարող փոխարինել հստակ մեխանիզմներին։ Զայրույթը չի կարգավորում շուկան, չի սառեցնում գները, չի պաշտպանում սպառողին։ Այն պարզապես ուժեղացնում է աղմուկը մի միջավայրում, որտեղ առանց այդ էլ բոլորը գոռում են։

Այս իրավիճակում ամենավտանգավորը հասարակական վստահության կորուստն է։ Երբ քաղաքացին սկսում է մտածել, որ իրեն պարզապես թալանում են ոչ թե շուկայի օրենքները, այլ համակարգային անտարբերությունը, այդ պահին ճգնաժամը դառնում է ոչ միայն տնտեսական, այլև քաղաքական ու բարոյական։

Հայկական շուկան դադարել է լինել պարզապես տնտեսական տարածք։ Այն վերածվել է հասարակական զայրույթի, վախի և անորոշության օջախի։ Գները չեն աճում, այլ օրեցօր, ժամ առ ժամ սլանում են երկինք՝ առանց բացատրության, առանց վերահսկողության, առանց խղճի։ Այն, ինչ երեկ թանկ էր համարվում, այսօր դարձել է անիրական։ Իսկ այն, ինչ այսօր թանկ է, վաղը պարզապես կդառնա անհասանելի։

«Ի՞նչ գներ եք սահմանում, սա արդեն թալա՞ն է» հարցը վաղուց դուրս է եկել առօրյա դժգոհության շրջանակներից։ Այն կարելի է լսել շուկաներում, խանութներում, սուպերմարկետներում, սոցիալական ցանցերում, տաքսիներում և նույնիսկ ընտանիքներում։ Մարդիկ այլևս չեն քննարկում՝ ինչ գնել, այլ՝ ինչից հրաժարվել։

Այս ֆոնին Նիկոլ Փաշինյանի զայրույթը, որը երբեմն արտահայտվում է հրապարակային ելույթներում, հարցազրույցներում կամ կառավարության նիստերի ժամանակ, շուկայում ընկալվում է ոչ թե որպես լուծում, այլ որպես ևս մեկ սթրեսային ազդակ։ Զայրույթը վերածվել է հիստերիայի ոչ թե այն պատճառով, որ մարդիկ չեն հասկանում կառավարության դժգոհությունը, այլ որովհետև չեն տեսնում դրա հետևանքները։

Գործարարները մեղադրում են մատակարարներին, մատակարարները՝ միջազգային շուկաներին, շուկաները՝ դոլարին, իսկ դոլարը՝ աշխարհաքաղաքական իրավիճակին։ Եվ այս շղթայի վերջում կանգնած է սպառողը, քաղաքացին, որի աշխատավարձը օրեցօր արժեզրկվում է, իսկ ապրանքների գները սրընթաց աճում են։ Ամենավտանգավորը ոչ թե գների աճն է, այլ անորոշությունը։ Այսօր ոչ ոք չգիտի, թե ինչ կլինի վաղը։ Հացը կթանկանա՞ ևս 50 դրամով, կաթը՝ 100-ով, միսը՝ 1000-ով։ Ոչ ոք չի կարող պլանավորել, հաշվարկել կամ կանխատեսել։ Իսկ երբ տնտեսությունը դադարում է լինել կանխատեսելի, հասարակությունը մտնում է հոգեբանական ճգնաժամի մեջ։

Շուկայում արդեն նկատվում են հիստերիկ արձագանքներ․ մարդիկ գնում են ավելին, քան անհրաժեշտ է՝ վախենալով վաղվա գներից։ Մյուսները ընդհանրապես ոչինչ չեն գնում՝ սպասելով ինչ-որ հրաշքի։ Իսկ վաճառողները, զգալով լարվածությունը, երբեմն գիտակցաբար կամ անգիտակցաբար էլ ավելի են բարձրացնում գները՝ օգտվելով պահից։ Փաշինյանի զայրույթը, որքան էլ անկեղծ լինի, չի կարող փոխարինել հստակ մեխանիզմներին։ Զայրույթը չի կարգավորում շուկան, չի սառեցնում գները, չի պաշտպանում սպառողին։ Այն պարզապես ուժեղացնում է աղմուկը մի միջավայրում, որտեղ առանց այդ էլ բոլորը գոռում են։

Այս իրավիճակում ամենավտանգավորը հասարակական վստահության կորուստն է։ Երբ քաղաքացին սկսում է մտածել, որ իրեն պարզապես թալանում են ոչ թե շուկայի օրենքները, այլ համակարգային անտարբերությունը, այդ պահին ճգնաժամը դառնում է ոչ միայն տնտեսական, այլև քաղաքական ու բարոյական։